Nghiên cứu đa hình di truyền tập đoàn các giống rau sam (Portulaca oleracea L.) có ở Việt Nam bằng kỹ thuật RAPD

Tóm tắt

            Cây rau sam (Portulaca oleracea L.), thuộc họ rau sam (Portulacaceae), có các chất chống oxy hóa, ngoài ra còn có nhiều acid béo omega-3 có tác dụng rất tốt trong việc ngăn ngừa bệnh tim mạch và tăng cường sức miễn dịch của cơ thể. Rau sam có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của vi trùng lỵ và thương hàn. Để phát triển vùng trồng rau sam ổn định về hoạt tính sinh học tại Long Thành - Đồng Nai làm nguyên liệu sản xuất thuốc điều trị bệnh trĩ, đã thu thập các mẫu rau sam có ở Việt Nam và nghiên cứu gen (ADN). Từ đó, đã chọn được đúng loài rau sam có tên khoa học Portulaca oleracea L., thuộc họ Rau sam (Portulacaceae), thích hợp với thổ nhưỡng, khí hậu của miền Đông Nam Bộ và phục vụ cho việc kiểm soát dược liệu trong quá trình sản xuất thuốc.

Phương pháp nghiên cứu

- Tách chiết ADN tổng số; Thành phần của một phản ứng PCR; Chương trình chạy PCR; Điện di trên gel agarose; Phân tích số liệu.

            Kết quả nghiên cứu

Đã tách chiết thành công ADN từ 4 mẫu rau sam, chất lượng ADN đủ độ tinh sạch để làm phản ứng PCR.

Đã sử dụng 55 mồi ngẫu nhiên để sàng lọc sự đa hình di truyền của 4 mẫu giống. Kết quả thu được 11 mồi có sự đa hình rõ rệt.

Kết quả thực hiện 44 phản ứng PCR - RAPD với 11 mồi ngẫu nhiên trên 4 mẫu rau sam thu được tổng số 223 băng, thuộc 61 loại băng có kích cỡ khác nhau. Trong đó 15 băng cho đa hình, chiếm 24,59 % và 46 băng đơn hình chiếm 75,41 %. Từ đó, đã thiết lập được bảng hệ số tương đồng di truyền và sơ đồ cây phát sinh chủng loại về mối quan hệ di truyền của các mẫu rau sam. Hệ số di truyền giữa các mẫu nghiên cứu dao động từ 0,76 đến 1. Ở mức tương đồng khoảng 76%, 4 mẫu nghiên cứu được chia thành 2 nhóm cách biệt di truyền.

Nghiên cứu này đã xác định được 3 mẫu rau sam là RS01, RS02, RS03 có sự giống nhau về di truyền nhưng chọn cây rau sam RS01 có thân màu tím là cây thuốc được nhân dân sử dụng hàng trăm năm nay, không có độc tính, tốt cho người sử dụng. Còn RS02, RS03 giống với RS01 về di truyền và không được chọn làm giống vì chưa được sử dụng trong dân gian và nghiên cứu, nên không chọn hai cây thân màu trắng mà chọn cây có thân màu tím phục vụ cho mục đích chọn giống, khai thác và phát triển nguồn gen cây rau sam tại vùng trồng Long Thành tỉnh Đồng Nai.