Một số saponin phân lập từ củ cây tam thất (Panax notoginseng (Burk.) F. H. Chen) trồng ở huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai

Tóm tắt

Tam thất là một dược liệu quý, hay bị giả mạo bằng các dược liệu khác.          Ở Việt Nam, cây tam thất đã được di thực từ những năm 1964 từ Trung Quốc, cây được nhập trồng ở tỉnh Hà Giang, Cao Bằng, Lào Cai. Tuy nhiên sau một thời gian dài cây không được quan tâm nhiều nên không phát triển trồng trọt, do đó, dược liệu tam thất được sử dụng trong nước đều phải nhập từ Trung Quốc. Thời gian gần đây, cây tam thất đang được quan tâm và khôi phục lại việc trồng và phát triển ở một số vùng dược liệu trong nước, đặc biệt là ở huyện Si Ma Cai tỉnh Lào Cai. Nhóm nghiên cứu tiến hành chiết xuất, phân lập và xác định cấu trúc một số saponin chính từ củ tam thất trồng ở huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cao nhằm góp phần cung cấp dữ liệu về cây tam thất, phân biệt tam thất với một số dược liệu khác có hình dạng rất giống tam thất đồng thời ứng dụng trong kiểm nghiệm dược liệu tam thất và các sản phẩm từ tam thất.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất và phân lập: Tiến hành chiết siêu âm ở 40^oC với dung môi ethanol 80%. Tinh chế bằng sắc ký cột.

- Xác định hợp chất: Nhiệt độ nóng chảy, góc quay cực riêng, phổ cộng hưởng từ hạt nhân (¹H-NMR, ¹³C-NMR), phổ khối ESI-MS và so sánh với tài liệu tham khảo.

            Kết quả nghiên cứu

            Đã sử dụng phương pháp ngâm chiết với dung môi EtOH 80% và bằng phương pháp sắc ký cột phân lập được 5 hợp chất saponin từ củ cây tam thất trổng ở huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai. Xác định cấu trúc các hợp chất phân lập được thông qua kết quả đo nhiệt độ nóng chảy, góc quay cực riêng, phổ khối, phổ cộng hưởng hạt nhân và so sánh với các dữ liệu công bố của các hợp chất liên quan, đã xác định được cấu trúc 5 hợp chất phân lập đó là:  ginsenosid Re, ginsenosid Rg_1, ginsenosid Rd, ginsenosid Rc, ginsenosid Rb_1.