Hai dammaran saponin phân lập từ loài Gynostemma burmanicum King ex Chakrav.

Tóm tắt

            Giảo cổ lam Gynostemma pentaphyllum (Thunb.) Makino thu hái ở Việt Nam đã được chứng minh một số tác dụng đáng chú ý như hạ cholesterol, hạ đường huyết, tăng cường đáp ứng miễn dịch, ức chế khối u. Nhóm chất hữu cơ được quan tâm nghiên cứu trong các loài thuộc chi Gynostemma Blume. là saponin và flavonoid. Qua khảo sát, giảo cổ lam Miến Điện, Gynostemma burmanicum King ex Chakrav. thu hái tại Bắc Kạn đã được người dân địa phương sử dụng nhưng chưa có nghiên cứu nào về loài này ở Việt Nam. Bài báo này công bố kết quả phân lập và nhận dạng hai saponin từ loài Gynostemma burmanicum King ex Chakrav. thu hái tại Bắc Kạn.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất cao toàn phần từ dược liệu bằng phương pháp chiết hồi lưu với dung môi là ethanol 70%, sau đó chiết với các dung môi có độ phân cực tăng dần gồm n-hexan, ethyl acetat, n-butanol. Định tính các phân đoạn thu được bằng phản ứng hóa học và sắc ký lớp mỏng theo tài liệu.

- Phân lập saponin từ cắn phân đoạn n- butanol bằng sắc ký cột với chất nhồi cột là silica gel pha thường (cỡ hạt 0,063-0,200 mm), silica gel pha đảo RP18 và sephadex LH20. Kiểm tra độ tinh khiết của chất phân lập được bằng sắc ký lớp mỏng.

- Nhận dạng chất phân lập được bằng phương pháp phân tích dữ liệu phổ, bao gồm phổ ESI-MS, ¹H- NMR, ¹³C- NMR, DEPT, HMBC, HSQC.

            Kết quả nghiên cứu

            Đã chiết xuất saponin từ loài Gynostemma burmanicum King et Chakrav. thu hái ở Bắc Kạn. Kết quả định tính cho thấy phân đoạn chiết bằng n-butanol chứa nhiều saponin hơn cả.

Bằng phương pháp sắc ký cột đã phân lập được hai dammaran saponin, ký hiệu là GB.Bu-02 và GB.Bu-01. Căn cứ vào các dữ liệu phổ MS, phổ ¹H- NMR, ¹³C- NMR, DEPT, HSQC, HMBC và so sánh với dữ liệu phổ ở tài liệu tham khảo, đã nhận dạng được GB.Bu-02 là: 3-O-[β-Dglucopyranosyl(1→2)-β-D-glucopyranosyl]-20-O-[β-D-glucopyranosyl(1→6)-α-L-arabinopyranosyl]-3β,12β,20β-trihydroxydammar-24-en hay còn gọi là ginsenosid Rb2; đã nhận dạng được GB.Bu-01 là: 3-O-β-D-glucopyranosyl-20-O- [β-D-glucopyranosyl(1→6)-α-L-arabinopyranosyl]-3β,12β,20β-trihydroxydammar-24-en.

Đây là công bố đầu tiên về dammaran saponin phân lập từ loài Gynostemma burmanicum King ex Chakrav. (giảo cổ lam Miến Điện) thu hái ở Việt Nam.