Dẫn chất lai hóa giữa 11-azaartemisinin và 2-methoxy-6-cloroacridin: Tổng hợp và hoạt tính kháng tế bào ung thư

Tóm tắt

Artemisinin là một hợp chất sesquiterpen được phân lập từ cây thanh hao hoa vàng Artemisia annua L., được phát triển và sử dụng làm thuốc điều trị sốt rét. Gần đây, artemisinin cùng với các dẫn chất được phát hiện có nhiều tác dụng sinh học khác như kháng virus, kháng ung thư. Hoạt tính kháng ung thư của artemisinin và các dẫn chất được tăng cường khi kết hợp với các phân tử khác dựa trên phương pháp lai hóa. Nghiên cứu này phát triển các hợp chất lai hóa mới giữa dẫn chất acid 11-azaartemisinin và các dẫn chất acridin là hai hợp chất có tác dụng chống ung thư với cơ chế khác nhau qua cầu nối amid. Dẫn chất acridin như nitracrin, amsacrin đã được sử dụng trong điều trị ung thư thông qua "chèn vào chuỗi ADN/ARN" (intercalation) hay ức chế enzym topoisomerase I, II. Việc kết hợp 2 phân tử với cơ chế tác dụng khác nhau có thể mang đến một hợp chất mới với tác dụng kháng ung thư tốt. Các hợp chất tổng hợp được thử tác dụng kháng tế bào ung thư trên 2 dòng tế bào ung thư gan và ung thư vú.

Phương pháp nghiên cứu

- Tổng hợp các dẫn chất lai hóa 11- azaartemisinin và 2-methoxy-6-cloroacridin.

- Thử tác dụng sinh học: Tác dụng gây độc tế bào của các chất tổng hợp được thử trên 2 dòng tế bào ung thư: HepG2 (Human lung carcinoma) - ung thư gan và MCF-7 (Human breast carcinoma) - ung thư vú theo phương pháp MTT.

Kết quả nghiên cứu

Trong nghiên cứu này, 4 dẫn chất lai hóa mới (8 a-d) giữa 11-azaartemisinin và 2-methoxy-6-cloroacridin đã được tổng hợp bằng phản ứng tạo cầu nối amid. Đây là các hợp chất lai hóa đầu tiên của 11-azaartemisinin với định hướng kháng ung thư.

Kết quả thử hoạt tính gây độc tế bào của các chất tổng hợp được trên 2 dòng tế bào ung thư người là tế bào ung thư gan Hep-G2 và tế bào ung thư vú MCF-7 đã phát hiện ra hợp chất lai hóa 8d có hoạt tính tốt trên cả 2 dòng tế bào với giá trị IC₅₀ tương ứng là 2,21 và 2,03 mg/ml. Hợp chất lai hóa 8c và 8d có thể là ứng viên để phát triển các hợp chất lai hóa chống ung thư.