Phân lập và thiết lập chất chuẩn acid clorogenic

Tóm tắt

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều chế phẩm từ actisô dùng hỗ trợ điều trị các bệnh về gan, mật và tiêu hoá. Tuy nhiên, chất lượng các chế phẩm có actisô đang lưu hành trong nước có chất lượng không ổn định. Trong khi đó, Dược điển Việt Nam IV chỉ quy định định lượng cynarin trong lá và cao actisô bằng phương pháp UV-Vis. Để nâng cao tiêu chuẩn chất lượng lá và các bán thành phẩm, thành phẩm có actisô thì ngoài việc định lượng cynarin cũng cần đặt vấn đề nghiên cứu định lượng acid clorogenic bằng HPLC. Việc phân lập và thiết lập chất chuẩn cynarin đã được công bố, trong bài báo này nhóm nghiên cứu tiếp tục báo cáo về phân lập và thiết lập chất chuẩn acid clorogenic nhằm phục vụ cho việc định lượng acid clorogenic trong actisô cũng như các sản phẩm từ actisô trên thị trường và cũng còn được sử dụng để định lượng một số dược liệu có chứa hoạt chất chính là acid clorogenic, góp phần chủ động và thay thế cho việc phải mua chất chuẩn từ nước ngoài với giá thành cao.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất và phân lập: Phiến lá tươi actisô được ổn định và chiết nóng với cồn 96% và sau đó là hỗn hợp cồn 96% - nước (1:1).

- Thẩm định và thiết lập chất chuẩn acid clorogenic phân lập được: Định tính và xác định cấu trúc: bằng phổ UV, IR, MS và NMR; Thử tinh khiết: bằng SKLM và HPLC-PDA; Xây dựng quy trình định lượng acid clorogenic bằng HPLC: Khảo sát điều kiện sắc kí, bao gồm: pha động, thời gian phân tích, tốc độ dòng, bước sóng phát hiện, nhiệt độ cột 25 ^oC; Đánh giá phương pháp định lượng acid clorogenic bằng HPLC theo hướng dẫn của ICH: đánh giá tính tương thích hệ thống, tính đặc hiệu, tính tuyến tính, độ lặp lại và độ đúng; Đóng gói và đánh giá độ đồng nhất lọ trong quá trình đóng gói; Xác định giá trị ấn định, độ không đảm bảo đo theo ISO 13528 (10)  và giá trị công bố trên phiếu kiểm nghiệm dựa trên kết quả định lượng tại 2 phòng thí nghiệm: Kết quả định lượng được thực hiện tại ít nhất 2 phòng thí nghiệm độc lập đạt chuẩn GLP, hoặc ISO 17025.

Kết quả

            Từ lá actisô (Cynara scolymus L.) đã chiết xuất và phân lập được 1.000 mg acid clorogenic để sử dụng làm chất chuẩn đối chiếu. Chất chuẩn acid clorogenic phân lập được thẩm định đầy đủ các tiêu chí của chất chuẩn theo hướng dẫn của ISO 13528 và ISO 35. Kết quả cho thấy acid clorogenic phân lập đạt tiêu chuẩn quốc gia (secondary standard) với hàm lượng được xác định là 92,39 % tính theo nguyên trạng (n = 12; s = 0,22; µ = 0,088). Chất chuẩn acid clorogenic đã phân lập và thiết lập có thể được ứng dụng cho công việc kiểm nghiệm chất lượng nguyên liệu, cao bán thành phẩm và thành phẩm từ actisô.