Các hợp chất phenylpropanoid glucosid phân lập từ phần trên mặt đất của cây mũi mác Desmodium triquetrum (L.) DC

Tóm tắt

            Cây mũi mác còn gọi là thóc lép, cây cổ bình có tên khoa học là Desmodium triquetrum (L.) DC hay Tadehagi triquetrum (L.) Ohashi. Mũi mác được tìm thấy ở một số quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Myanma, Thái Lan, Philipin... Ở nước ta, cây mọc hoang ở rìa rừng, trong các rừng thưa. Theo Y học Cổ truyền, cây có vị ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, kiện tỳ tiêu thực, lợi niệu, sát trùng. Trong dân gian, mũi mác được sử dụng để điều trị các bệnh như viêm gan, vàng da, cảm mạo, viêm họng, viêm mủ răng, viêm thận cấp, tiêu chảy. Trong nghiên cứu trước, chúng tôi đã công bố sự có mặt của các hợp chất flavonoid từ phần trên mặt đất cuả loài D. triquetrum. Nghiên cứu này tiếp tục tiến hành phân lập, xác định cấu trúc của 04 hợp chất phenylpropanoid glucosid. Trong 04 hợp chất được báo cáo, chất số 4 là hợp chất phenylpropanoid glucosid mới.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất, phân lập các hợp chất: Chiết xuất bằng ethanol 70% theo phương pháp ngâm ở nhiệt độ phòng thí nghiệm. Phân lập các chất bằng sắc ký cột. Sắc ký lớp mỏng dùng để theo dõi vết các chất.

- Xác định cấu trúc các chất phân lập: Dựa trên phân tích kết quả phổ IR, MS, NMR.

Kết quả

            Bằng các phương pháp sắc ký, nhóm nghiên cứu đã tiến hành phân lập được 04 hợp chất phenylpropanoid glucosid từ cắn phân đoạn ethyl acetat của phần trên mặt đất cây mũi mác (Desmodium triquetrum (L.) DC) thu hái tại Bắc Kạn. Các hợp chất lần lượt được xác định là tadehaginosid (1), 6′′-O-cis-p-coumaroyl-3′,5′-dihydroxyphenyl-β-D-glucopyranosid (2), tadehaginosid E (3) và một hợp chất mới (4) được đặt tên là tadehaginosid K. Đây là đóng góp mới của nghiên cứu góp phần làm phong phú thêm tri thức về hóa học các hợp chất thiên nhiên nói chung cũng như hóa thực vật học của loài D. triquetrum nói riêng.