Nghiên cứu hệ vi nấm trên vị thuốc mạch môn (Radix Ophiopogoni) lưu hành ở một số hiệu thuốc Đông dược trên địa bàn Hà Nội

Tóm tắt

Các sản phẩm có nguồn gốc thực vật khi bảo quản lâu (trên 48 giờ) thường nhạy cảm với sự phát triển của nấm mốc và hình thành mycotoxin, nhất là trong điều kiện khí hậu nóng ẩm, bảo quản còn lạc hậu như ở nước ta. Sự phát triển của nấm mốc, bên cạnh gây rủi ro cho sức khỏe người tiêu dùng do nhiễm độc tố, còn làm giảm chất lượng và hiệu quả điều trị của thảo dược. Mạch môn (Radix Ophiopogoni) là một vị thuốc rất thông dụng trong dân gian, được dùng để trị ho, long đờm và làm thuốc bổ. Cho đến nay, đã có một số thông báo quốc tế về mức độ nhiễm độc tố nấm trên vị thuốc này, nhưng chưa có thông báo nào của các tạp chí trong nước về mức độ nhiễm nấm mốc và độc tố. Để góp phần đảm bảo hiệu quả điều trị và an toàn cho người sử dụng thảo dược, thực hiện đề tài này với mục tiêu phân lập và phân loại các chủng nấm nhiễm trên một số mẫu của vị thuốc nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu

- Xác định hàm ẩm dược liệu: Máy đo độ ẩm Precisa.

- Phân lập nấm mốc: Phương pháp đặt trực tiếp trên môi trường PDA.

- Phân loại nấm: Phân loại các chủng nấm đến cấp chi, cấp loài theo các khoá phân loại.

- Mức độ nhiễm của loài: Được tính theo 2 chỉ số: chỉ số có mặt hay tần suất xuất hiện FQ (isolation frequency) và chỉ số có nhiều hay mật độ RD (ralative fungal density) của loài.

Kết luận

Qua nghiên cứu mức độ nhiễm nấm từ 10 mẫu vị thuốc mạch môn (được thu thập từ một số hiệu thuốc Đông dược trên địa bàn Hà Nội) đã phân lập được 6 loài thuộc 3 chi nấm gồm: Aspergillus niger, A. fumigatus, A. flavus, A. tamarii, Rhizopus stolonifer, và Penicillium citrinum. Với mức độ lây nhiễm các loài A. niger (RD = 70,7%) và A. flavus (RD = 7,1%), thảo dược này đã tiềm ẩn nguy cơ bị nhiễm các nhóm độc tố ochratoxin và aflatoxin. Do vậy, nguồn nguyên liệu này cần được thu hoạch, làm khô, vẫn chuyển và bảo quản hợp lý để đảm bảo chất lượng thuốc và tránh nguy cơ nhiễm nấm và mycotoxin.