Phân lập và thiết lập chất chuẩn vitexin từ cây lạc tiên (Passiflora foetida Linn.)

Tóm tắt

Cây lạc tiên có tên khoa học là: Passiflora foetida Linn. (Passifloraceae). Cây còn có tên là nhãn lồng, chùm bao, hồng tiên, lồng đèn, là dược liệu được trồng và  mọc hoang được người dân sử dụng khá phổ biến ở Việt Nam với công dụng như thuốc an thần, gây ngủ... Nghiên cứu chuẩn hóa dược liệu và các chế phẩm chứa lạc tiên là cần thiết nhằm nâng cao chất lượng thuốc góp phần nâng cao hiệu quả trị liệu của cây thuốc lạc tiên. Vitexin là hoạt chất chính quan trọng nhất có trong lạc tiên nên có thể xem là chất đánh dấu (marker) đối với dược liệu này. Bài báo này trình bày các kết quả chiết xuất, phân lập và thiết lập chất chuẩn vitexin từ cây lạc tiên để phục vụ công tác kiểm nghiệm.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất, phân lập và tinh chế: Tiến hành theo sơ đồ.

- Xác định cấu trúc: UV, IR, MS, ¹H-NMR và ¹³C-NMR.

- Kiểm tra độ tinh khiết bằng sắc ký lớp mỏng, sắc ký lỏng hiệu năng cao, phương pháp phân tích nhiệt vi sai.

- Định lượng và thẩm định qui trình bằng phương pháp sắc ký lỏng như tính tương thích hệ thống, tính đặc hiệu, tính tuyến tính, độ lặp lại, độ chính xác trung gian, giới hạn phát hiện và giới hạn định lượng.

Kết quả

            Từ  cây lạc tiên vitexin được chiết xuất có hàm lượng 99,79 % tính theo phần trăm diện tích đỉnh với CV% <  2%. Phương pháp chiết xuất, phân lập vitexin đã sử dụng dung môi dễ kiếm, qui trình đơn giản, vì vậy có tính khả thi khi triển khai ở qui mô lớn. Qui trình định lượng vitexin có tính tuyến tính trong khoảng từ 10 mg/ml - 200 mg/ml với R² = 0,9994, độ lặp lại tốt với RSD = 0,2 %. Vitexin thu được có thể dùng làm chuẩn để kiểm nghiệm chất lượng của dược liệu lạc tiên và các chế phẩm bào chế từ dược liệu này.