Hai hợp chất phân lập từ phần trên mặt đất của cây sói Nhật (Chloranthus japonicus Sieb.) thu hái tại Việt Nam
Tóm tắt
Cây sói Nhật có tên khoa học Chloranthus japonicus Sieb., thuộc họ Hoa sói (Chloranthaceae). Cây mọc rải rác trong rừng hoặc thành đám dưới tán rừng, nơi ẩm và thoát nước. Ở Việt Nam cây phân bố chủ yếu ởcác tỉnh vùng núi phía bắc như Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Lai Châu, Hòa Bình và các tỉnh phía nam như Đà Lạt (Lâm Đồng), Ngọc Linh (Kon Tum) và Mang Yang (Gia Lai). Theo Y học cổ truyền, sói Nhật có vị cay, đắng, tính ôn, có tác dụng tán hàn, khu phong, hoạt huyết, hành ứ, giải độc. Ở Trung Quốc, cây sói Nhật được dùng trong việc điều trị đau nhức lưng gối, đòn ngã, mụn nhọt, bạch đới, cảm mạo. Ở Việt Nam, nhân dân ở một số địa phương dùng rễ sói Nhật chữa kiết lỵ, đau lưng, lá tươi rửa sạch giã lấy thuốc bôi khi bị bỏng. Trên thế giới đã có một số công bố về thành phần hóa học và tác dụng sinh học của cây sói Nhật (Chloranthus japonicus Sieb.), ở trong nước đã có 3 bài báo công bố về các chất phân lập được từ cây sói Nhật. Trong bài báo này tiếp tục công bố kết quả phân lập và xác định cấu trúc hóa học 2 hợp chất từ phần trên mặt đất của câysói Nhật thu hái tại Lâm Đồng (Việt Nam).
Đối tượng nghiên cứu
Phần trên mặt đất của cây sói Nhật thu hái tại Lâm Đồng tháng 7 năm 2013.
Phương pháp nghiên cứu
- Chiết xuất các hợp chất trong dược liệu bằng ethanol 70% theo phương pháp ngâm ở nhiệt độ phòng và chiết các phân đoạn bằng dung môi có độ phân cực tăng dần (n-hexan, ethylacetat, BuOH).
- Phân lập các chất bằng sắc ký cột.
- Xác định cấu trúc các chất phân lập dựa trên số liệu phổ IR, ESI-MS, 1H-NMR, 13C-NMR, DEPT và so sánh với số liệu phổ đã công bố.
Kết quả
Bằng các phương pháp sắc ký đã phân lập được hai hợp chất: SN3, từ cắn phân đoạn chiết ethylacetat và SN4 từ cắn phân đoạn chiết butanol ở phần trên mặt đất cây sói Nhật (Chloranthus japonicus Sieb.) thu hái tại Lâm Đồng. Dựa vào số liệu các phổ IR, 1H-NMR, 13C-NMR, DEPT và so sánh với tài liệu đã công bố, hợp chất SN3 được xác định là4α-hydroxy-5α,8β(H)-eudesm-7(11)-en-8,12-olid và SN4 là linarionosid A. Đây là hai hợp chất lần đầu tiên công bố phân lập từ phần trên mặt đất của cây sói Nhật (Chloranthus japonicus Sieb.) ở Việt Nam.
