Nghiên cứu chiết xuất, phân lập và tinh chế monotropein từ rễ ba kích để thiết lập chất chuẩn

Tóm tắt

Ba kích (Morinda officinalis How), họ Cà phê - Rubiaceae, là một cây thuốc quý có giá trị sử dụng trong và ngoài nước. Thành phần hóa học của ba kích đã được một số tác giả nước ngoài nghiên cứu, trong đó một trong những thành phần hoá học chính của dược liệu rễ ba kích là monotropein - thuộc nhóm chất iridoid. Để đánh giá chất lượng dược liệu rễ ba kích, cần thiết phải thiết lập chất chuẩn của các chất đặc trưng chiết từ dược liệu này.Hiện nay, tại Việt Nam chưa có một đơn vị nào tiến hành nghiên cứu chiết xuất, phân lập và tinh chế hoạt chất monotropein từ rễ ba kích phục vụ công tác thiết lập chất chuẩn.Với mong muốn góp phần vào phát triển nguồn chất chuẩn phục vụ công tác kiểm nghiệm, tiêu chuẩn hóa dược liệu và sản phẩm từ dược liệu, nghiên cứu này được tiến hành nhằm thiết lập quy trình phân lập, tinh chế monotropein từ dược liệu rễ ba kích nhằm cung cấp nguyên liệu ban đầu cho việc thiết lập chuẩn monotropein phục vụ công tác kiểm nghiệm, góp phần trong công tác kiểm tra, giám sát chất lượng dược liệu rễ ba kích trên thị trường.

Nguyên liệu

Rễ ba kích (Radix Morindae officinalis) trồng tại huyện Lục Ngạn, thuộc tỉnh Bắc Giang, do CT. Lâm Y Dược Bắc Sơn trồng và cung cấp.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất: Lựa chọn methanol (MeOH) kết hợp với lắc siêu âm.

- Phân lập và tinh chế: Sử dụng sắc ký cột.

- Xác định cấu trúc chất tinh chế được: ESI-MS, ¹H-NMR, ¹³C-NMR.

- Xác định hàm lượng monotropein tinh chế được: HPLC.

Kết quả

Hợp chất monotropein từ rễ ba kíchViệt Nam đã được phân lập, tinh chế và xác định cấu trúc hóa học.Trong nghiên cứu này, những dung môi thông dụng đã được áp dụng để thiết lập quy trình chiết xuất, phân lập và tinh chế monotropein trong dược liệu rễ ba kích.Kết hợp với những phương pháp phân tích phổ hiện đại như MS, NMR để xác minh chất phân lập được từ dược liệu. Kết quả đã thu được chất tinh khiết có độ tinh khiết cao đáp ứng yêu cầu thiết lập chất chuẩn. Kết quả này sẽ góp phần vào tiêu chuẩn hóa chất lượng rễ ba kíchvề hoạt chất có tác dụng sinh học.