Nghiên cứu định lượng mangiferin trong tri mẫu (RhizomaAnemarrhenae) bằng sắc ký lỏng hiệu năng cao

Tóm tắt

Tri mẫu (Anemarrhena asphodeloides Bunge), họ Hành (Alliaceae), một loài thảo dược sống lâu năm. Hiện nay, tri mẫu thường được dùng làm thuốc chữa ho, tiêu đờm, các bệnh sốt cao và khát, nóng trong phổi, bệnh tiểu đường và táo bón... Các nghiên cứu gần đây cho thấy A. asphodeloides có chứa nhiều thành phần hóa học như saponin steroid, xanthon glycosid, isoflavonoid, anthraquinon, lignanoid, polysaccharid. Đặc biệt trong thân rễ tri mẫu có chứa một hàm lượng khá cao mangiferin - dẫn xuất xanthon nhóm flavonoid, đây là chất có nhiều tác dụng sinh học như kháng virus, điều trị đái tháo đường, chống viêm, điều hòa miễn dịch, ức chế khối u, tăng cường trí nhớ...Tuy nhiên, ở nước ta chưa có nhiều nghiên cứu công bố về phương pháp định lượng cũng như hàm lượng của mangiferin trong tri mẫu. Với mục đích nhằm tiêu chuẩn hóa nguồn dược liệu này, tiến hành nghiên cứu xây dựng phương pháp định lượng mangiferin trong tri mẫu bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao.

Nguyên liệu

Tri mẫu (RhizomaAnemarrhenae) được cung cấp bởi CT. Dược liệu Sơn Lâm đạt tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam IV.Chuẩn mangiferin được cung cấp bởi Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung uơng.

Phương pháp nghiên cứu

- Chuẩn bị mẫu.

- Lựa chọn điều kiện sắc ký.

- Thẩm định phương pháp phân tích: Theo yêu cầu chung của ICH (International Conference on Harmonisation) và quy định của Bộ Y tế Việt Nam.

Kết quả

Đã xây dựng được phương pháp định lượng mangiferin trong tri mẫu bằng sắc ký lỏng hiệu năng cao với điều kiện sắc ký gồm: Cột Zorbax Eclipse XBD - C18 (250 mm x 4,6 mm, 5 µm); dung môi pha động là acid acetic 3%: ACN chạy đẳng dòng với tỉ lệ 86:14 (v/v) với tốc độ dòng là 1ml/phút, detector UV đo ở bước sóng 257 nm. Phương pháp đã được thẩm định theo yêu cầu của ICH và quy định của Bộ Y tế Việt Nam.  Kết quả cho thay, phương pháp của chúng tôi tương thích với hệ thống sắc ký, đảm bảo tính chọn lọc đặc hiệu, có độ đúng (95,46% - 99,02%) và độ lặp lại cao (RSD < 2%). Giới hạn phát hiện và giới hạn định lượng dưới của mangiferin lần lượt là 14,23 x 10^-3 µg/ml và 43,13 x 10^-3 µg/ml.  Như vậy có thể sử dụng phương pháp này để kiểm nghiệm dược liệu tri mẫu cũng như trong các sản phẩm có chứa loại dược liệu này.