Nghiên cứu tổng hợp mesna từ 1,2-dicloroethan qua trung gian muối Bunte

Tóm tắt

Mesna (natri 2-mercaptoethansulfonat, Uromitexan, Mesnex) là thuốc được chỉ định để phòng ngừa độc tính trên đường tiết niệu do sử dụng oxazaphosphorin (cyclophosphamid và ifosfamid) trong hóa trị liệu ung thư. Nhằm từng bước xây dựng phương pháp tổng hợp mesna từ nguồn nguyên liệu rẻ tiền phù hợp với điều kiện ở Việt Nam tiến hành song song khảo sát các phương pháp tổng hợp đã công bố, đồng thời tìm ra các phương pháp mới có triển vọng áp dụng. Trên cơ sở các tổng hợp hữu cơ cơ bản để xây dựng nhóm SH, nhận thấy, nhóm SH có thể được tạo ra qua nhiều con đường, trong đó có phản ứng thủy phân muối Bunte (có cấu trúc chung là: RS-SO₃^-) là con đường khá đơn giản, sử dụng hóa chất dễ đáp ứng (alkyl halogenid, natri thiosulfat và acid sulfuric). Trong khi đó, phương pháp này chưa được áp dụng cho tổng hợp mesna. Chính vì vậy, mục tiêu của nghiên cứu này là: tổng hợp được mesna ở quy mô phòng thí nghiệm từ 1,2-dicloroethan qua trung gian muối Bunte (natri S-(2-sulfonatoethyl)sulfurothioat).

Nguyên liệu

Các hóa chất đạt tiêu chuẩn tinh khiết hóa học (xuất xứ Trung Quốc): 1,2-dicloroethan, acid sulfuric, dung dịch acid hydrocloric đặc (36,5 %), natri hydroxid, natri thiosulfat pentahydrat, ethanol, natri sulfit, bột đồng (Cu). Ethanol 96 % (Việt Nam), mesna chuẩn (99,5 %, Merck).

Phương pháp nghiên cứu

- Tổng hợp mesna được thực hiện bằng các phản ứng: sulfo hóa (phản ứng Strecker), thiosulfat hóa, thủy phân và trung hòa.

- Cấu trúc của sản phẩm được xác định bằng phân tích các phổ: IR, MS, ¹H-NMR, ¹³C-NMR.

Kết quả

Đã tổng hợp được mesna ở quy mô phòng thí nghiệm từ nguyên liệu từ 1,2-dicloroethan qua trung gian muối Bunte (natri S-(2-sulfonatoethyl)sulfurothioat) với hiệu suất toàn quá trình đạt 16,92 %. Đây là phương pháp mới trong tổng hợp mesna.Phương pháp có ưu điểm là sử dụng nguyên liệu ban đầu và các hoá chất trung gian dễ kiếm, quy trình thực hiện khá đơn giản.