Một số hợp chất phân lập từ lá cây gan heo (Dicliptera chinensis (L.) Nees)

Tóm tắt

Cây gan heo hay còn gọi là cây lá diễn (Dicliptera chinensis (L.) Nees), họ Ô rô - Acanthaceae, được ứng dụng trong khá nhiều bài thuốc dân gian, thường dùng để chữa mắt đỏ sưng đau, viêm họng sốt cao, lên sởi, viêm phổi nhẹ, viêm gan cấp, viêm ruột; cách chữa bệnh chỉ cần lấy vài lá tươi rửa sạch giã nát xoa đắp hoặc lấy dịch lá nhỏ vào chỗ sưng đau hoặc dùng toàn cây khô hoặc tươi sắc uống. Ở nước ngoài, cây gan heo đã có một số nghiên cứu về tác dụng chống oxy hóa và chống viêm. Tại Việt Nam, cây này có mọc tại nhiều tỉnh ở khu vực phía Bắc nước ta. Cây dễ trồng và thời gian cho thu hoạch nhanh (khoảng 3 tháng). Cây gan heo có thể sử dụng làm nguyên liệu làm thuốc, nếu được nghiên cứu đầy đủ về thành phần hóa học, tác dụng sinh học. Vì vậy, nhóm nghiên cứu đã chiết xuất, phân lập được một số hợp chất và công bố trong bài báo này.

Nguyên liệu

Mẫu cây gan heo được thu hái vào tháng 6 năm 2016 tại huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất và phân lập: Chiết xuất sử dụng dung môi ethanol với thiết bị siêu âm. Phân lập bằng sắc ký cột.

- Xác định cấu trúc: Đo nhiệt độ nóng chảy, góc quay cực riêng, phổ khối, phổ cộng hưởng hạt nhân và so sánh với các dữ liệu công bố của các hợp chất liên quan.

Kết quả

Từ lá cây gan heo thu hái ở tỉnh Nam Định, được chiết siêu âm trong dung môi ethanol và bằng phương pháp sắc ký cột đã phân lập được 3 hợp chất. Xác định cấu trúc các hợp chất phân lập được thông qua kết quả đo nhiệt độ nóng chảy, góc quay cực riêng, phổ khối, phổ cộng hưởng hạt nhân và so sánh với các dữ liệu công bố của các hợp chất liên quan. Ba hợp chất phân lập được xác định cấu trúc là:kaempferol-3-O-β-D-glucopyranosid(1),nicotiflorin (2), 6-hydroxy-1,12-oleanadien-3-on(3). Hợp chất 3 lần đầu tiên phân lập được từ lá cây gan heo.