Nghiên cứu tính đa dạng loài của chi Aspergillus Fr.: Fr. trên vị thuốc khiếm thực (Semen Euryales) đang lưu hành trên địa bàn Hà Nội

Tóm tắt

Điều kiện trồng trọt, thu hoạch, bảo quản và chế biến không khoa học có thể dẫn đến nguy cơ cao về sự lây nhiễm và phát triển của nấm mốc nói chung, chi Aspergillus nói riêng. Hậu quả, không chỉ làm giảm chất lượng sản phẩm, giảm hiệu quả sử dụng, mà còn gây nguy hại cho người tiêu dùng do phơi nhiễm mycotoxin. Khiếm thực (Semen Euryales) là một vị thuốc được dùng khá phổ biến trong Đông y để làm thuốc bổ và điều trị các bệnh như đau nhức dây thần kính, tê thấp, đau đầu gối, di tinh... Tuy nhiên, chưa có một nghiên cứu trong nước nào về nấm mốc và mycotoxin trên thảo dược này. Để góp phần nâng cao độ an toàn và hiệu quả sử dụng của thảo dược nói chung, khiếm thực nói riêng, đề tài này được thực hiện với mục tiêu phân lập và phân loại các chủng nấm nhiễm trên các mẫu thảo dược nghiên cứu.

Đối tượng nghiên cứu

10 mẫu vị thuốc khiếm thực được thu thập từ một số hiệu thuốc Đông dược trên địa bàn Hà Nội, vào tháng 9 đến tháng 12 của năm 2016.

Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp xác định hàm ẩm dược liệu: Phụ lục 9.6, DĐVN IV.

- Phương pháp phân lập nấm mốc: Phương pháp đặt trực tiếp trên môi trường PDA hoặc DGM.

- Phương pháp phân loại nấm: Theo các khoá phân loại.

- Đánh giá mức độ nhiễm nấm: Mức độ nhiễm các loài (hoặc chi) được tính theo 2 chỉ số: FQ và RD.

Kết quả

10 mẫu vị thuốc khiếm thực (Semen Euryales), được thu thập từ một số hiệu thuốc Đông dược trên địa bàn Hà Nội, đã bị nhiễm khá đa dạng các loài nấm bảo quản của chi Aspergillus, bao gồm A. flavus, A. niger, A. fumigatus, A. terreus, A. parasiticus, A. tamarii và A. ustus. Trong 7 loài nấm phân lập được, A. flavus và A. niger là 2 loài có tỷ lệ nhiễm cao nhất (với các chỉ số FQ và RD lần lượt là: 40 và 36,65%; 80 và 34,03%). Kết quả này cho thấy nguy cơ tiềm tàng bị nhiễm nhóm độc tố aflatoxin và ochratoxin của vị thuốc khiếm thực nếu không được thu hoạch và bảo quản hợp lý.