Nghiên cứu ảnh hưởng của tá dược đến chất lượng bột cao khô đương quy di thực (Angelica acutiloba (Sieb. et Zucc.) Kitagawa) bào chế bằng phương pháp phun sấy

Tóm tắt

Cây đương quy di thực (Angelica acutiloba (Sieb. et Zucc.)) Kitagawa có tác dụng bổ huyết, hoạt huyết, nhuận táo, hoạt trường, điều huyết thông kinh. Cao đương quy chứa các nhóm chất hoá học như các acid nhân thơm, coumarin, sterol, flavonoid, saponin, polysaccharid, acid amin, tinh dầu, ligustilid và một số nguyên tố vi lượng và đa lượng. Cao khô đương quy dễ hút ẩm, trơn chảy kém, khi dập viên dễ dính chày, cối, viên hút ẩm, khó bảo quản nên trong công thức viên phải sử dụng nhiều tá dược hút, tá dược trơn, tỷ lệ cao dược liệu/viên thấp, liều dùng lớn gây khó khăn cho bệnh nhân khi sử dụng. Phun sấy là một giải pháp hiệu quả và tối ưu để bào chế bột cao khô từ dịch chiết dược liệu thời gian làm khô rất ngắn nên rất thích hợp với các cao có thành phần dễ bị phân hủy bởi nhiệt.Từ những ưu điểm trên của phương pháp phun sấy, tiến hành nghiên cứu bào chế cao đương quy phun sấy làm nguyên liệu ổn định về tính chất hóa lý giúp thuận lợi cho việc bảo quản cao đương quy và quá trình bào chế về sau.

Nguyên vật liệu

Cao đặc đương quydo Viện Dược liệu cung cấp;chất chuẩn ligustilid; Avicel PH 101,dextrin, MgCO₃, Aerosil...đạt tiêu chuẩn.

Phương pháp nghiên cứu

- Khảo sát tỷ lệ dung môi hòa tan cao đương quy.

- Phương pháp bào chế bột phun sấy.

- Phương pháp đánh giá chất lượng bột phun sấy: Hàm ẩm, khả năng hút ẩm, tỷ trọng bột, hàm lượng ligustilid.

- Phương pháp đánh giá hiệu suất quá trình phun sấy.

- Phương pháp xử lý số liệ: Bằng phần mềm Microsoft Excel 2013.

Kết quả

Loại tá dược cũng như tỷ lệ tá dược/cao khô có ảnh hưởng rõ rệt đến hiệu suất và chất lượng của bột cao khô đương quy bào chế bằng phương pháp phun sấy. Tăng tỷ lệ Aerosil và giảm tỷ lệ dextrin trong cao đương quy làm tăng khả năng trơn chảy, giảm tính hút ẩm nhưng lại làm giảm hàm lượng và hiệu suất thu hồi ligustilid của bột cao khô đương quy. Tăng tỷ lệ tá dược/cao khô trong cao đương quy phun sấy làm giảm tính hút ẩm, tăng khả năng trơn chảy, tăng hiệu suất thu hồi ligustilid và hiệu suất sấy phun nhưng lại làm giảm hàm lượng ligustilid trong cao sản phẩm. Hỗn hợp tá dược Aerosil - dextrin (3/7) với tỷ lệ tá dược/cao khô 15% là phù hợp nhất để bào chế bột cao khô đương quy bằng phương pháp phun sấy.