Nghiên cứu điều chế cao khô lá tam thất (Panax notoginseng Burk.)

Tóm tắt

Tam thất (Panax notoginseng) là một dược liệu quý được sử dụng nhiều trong Y học cổ truyền. Củ tam thất có nhiều tác dụng: tăng lưu thông máu, giảm cholesterol máu, hạ đường huyết, kích thích hệ miễn dịch, chống viêm, giảm đau. Lá tam thất chữa mất ngủ, hồi hộp, tim đập nhanh, đánh trống ngực, đau co thắt ngực do thiếu cung ứng máu ở tim. Củ tam thất chứa nhiều saponin thuộc 2 nhóm (20S) protopanaxadiol và (20S) protopanaxatriol trong khi đó lá chứa chủ yếu các saponin nhóm (20S) protopanaxadiol, tiêu biểu là ginsenosid Rc, Rb₂ và Rb₃.

Trong bài báo trước, đã công bố kết quả nghiên cứu chiết xuất saponin từ củ tam thất, sử dụng hạt nhựa hấp phụ macroporous D101 để làm giàu hoạt chất, saponin toàn phần đạt hàm lượng trên 70%. Nghiên cứu này nhằm xây dựng quy trình đơn giản điều chế cao khô lá tam thất với hàm lượng ginsenosid Rb₃ đạt trên 10% theo tiêu chuẩn Dược điển Trung Quốc 2010, qua đó góp phần làm tăng giá trị sử dụng của cây tam thất và chủ động nguồn nguyên liệu cho sản xuất dược phẩm trong nước.

Nguyên liệu

Lá tam thất (cây 4 năm tuổi) được thu hái vào tháng 10 năm 2015 ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. Mẫu được xác định tên khoa học là Panax notoginseng Burk.

Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp chiết xuất và tinh chế saponin toàn phần.

- Phương pháp định lượng ginsenosid Rb_3.

Kết luận

Quy trình điều chế cao khô lá tam thất đã được xây dựng gồm các bước: chiết xuất lá tam thất 2 lần bằng nước nóng; cô đặc dịch chiết dưới áp suất giảm đến tỉ trọng 1,2 ± 0,05; thêm vào dịch cô lượng ethanol 75% gấp 2 lần lượng dịch cô; khuấy kỹ rồi để lắng qua đêm; gạn, lọc lấy dịch trong; cất thu hồi hết ethanol; phần dịch nước còn lại được phun sấy để thu cao khô. Hàm lượng ginsenosid Rb₃ trong cao khô đạt trên 10%. Hiệu suất đạt 68,8% tính theo hàm lượng ginsenosid Rb₃ có trong nguyên liệu.