Tác dụng hạ glucose huyết, hạ lipid huyết của cây xương rồng Jalpa trên chuột đái tháo đường type 2
Tóm tắt
Cây xương rồng Jalpa là giống cây thuộc loài Opuntia ficus- indica hay còn gọi là xương rồng Nopal, được Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng du nhập vào từ năm 2009, qua đánh giá về khả năng sinh trưởng có khả năng thích nghi cao, phát triển tốt ở điều kiện Việt Nam. Các nghiên cứu cho thấy loài Opuntia ficus-indica có tác dụng hạ glucose huyết, giảm rối loạn lipid máu, làm tăng dịch chuyến protein vận chuyển (GLUT4) glucose ra màng tế bào, tăng khả năng hấp thu glucose, giảm kích thước tế bào mô mỡ... Trong nghiên cứu này chúng tôi sử dụng cây xương rồng Jalpa được trồng tại Việt Nam để thử nghiệm tác dụng làm giảm glucose huyết và lipid huyết trên mô hình chuột ĐTĐ type 2 thực nghiệm.
Nguyên liệu nghiên cứu
Cây xương rồng Jalpa được thu hái ở giai đoạn trưởng thành (chưa ra hoa) tại Ninh Thuận. Được giám định tên khoa học là Opuntia ficus-indica (L.) Miller, họ Xương rồng (Cactaceae).
Phương pháp nghiên cứu
- Xử lý mẫu: Mẫu thu về được loại bỏ phần hư hỏng, rửa sạch, phơi trong bóng râm cho khô, sấy ở 60 oC.
- Cao chiết: Dược liệu được ngâm với ethanol 70 % ở nhiệt độ phòng, lọc, gộp dịch chiết và cất thu hồi dung môi dưới áp suất giảm thu được cao chiết ethanol 70% (OFT).
- Thành phần hóa học của các phân đoạn dịch chiết từ cây xương rồng Jalpa được khảo sát bằng các phản ứng hóa học đặc trưng của mỗi nhóm chất .
- Phương pháp gây chuột ĐTĐ type 2
- Định lượng đường huyết bằng kỹ thuật enzym, glucose bị oxi hóa nhờ xúc tác của các enzym trên bề mặt của vùng phản ứng giấy thử và đọc kết quả trên máy One Touch Profile Meter của hãng Johnson&Johnson.
- Định lượng cholesterol thực hiện theo phương pháp cuả Deeg R và Zlegenhorn J.
- Xử lý số liệu: phần mềm Excel 2007, sử dụng hàm T.Test với mức p < 0,05 .
Kết luận
Thành phần các hợp chất tự nhiên trong cây xương rồng Jalpa đã được xác định bao gồm polysaccharid, đường khử, alcaloid, acid amin, flavonoid, phytosetrol, carotenoid, chất béo. Cao chiết OFE với nhóm chất chính là flavonoid, có hàm lượng polyphenol toàn phần cao nhất đạt 8,726± 0,103 %.
Đã tạo thành công mô hình chuột béo gây ĐTĐ type 2 thực nghiệm. Sau 8 tuần nuôi béo, trọng lượng cơ thể chuột béo tăng gấp gần 4 lần so với ban đầu. Chuột ĐTĐ type 2 được tạo ra từ chuột nuôi béo được tiêm STZ đã làm tăng cholesterol tổng số 34,35 %, triglycerid 104,3 %, LDLc 26,73% và giảm HDLc 20,53% khi so với đối chứng. Đồng thời làm tăng glucose huyết bền vững gấp hơn 2 lần so với đối chứng.
Chuột ĐTĐ type 2 được điều trị bằng các phân đoạn dịch chiết (1000 mg/kg) của cây xương rồng Jalpa đều có tác dụng làm giảm glucose huyết, đặc biệt nồng độ glucose huyết giảm 59,04 %, p < 0,05 khi chuột ĐTĐ type 2 được điều trị bằng cao phân đoạn OFE. Các chỉ số mỡ máu như cholesterol tổng số, triglycerid, LDLc đều giảm, tương ứng 31,05 %; 15,7 %; 15,86 % so với đối chứng.
