Tổng hợp và nghiên cứu ảnh hưởng cấu trúc tới hoạt tính của các dẫn xuất acetoxychavicol acetat

Tóm tắt

Acetoxychavicol acetat (ACA) là hợp chất được phân lập từ cây riềng gừng Alpinia conchigera, dược liệu được tìm thấy nhiều tại các nước Đông Nam Á như Thái Lan, Malyasia và Việt Nam. Các nghiên cứu gần đây đã chứng minh rằng, Acetoxychavicol acetat có các hoạt tính ức chế lên tế bào ung thư vú, tế bào ung thư máu và khả năng ức chế virus Epstein-Barr. Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về hoạt tính của  acetoxychavicol acetate chiết xuất từ riềng gừng tự nhiên trên các loại tế bào ung thư khác nhau, tuy nhiên có rất ít các nghiên cứu về hoạt tính của các dẫn xuất của ACA đi từ con đường tổng hợp hóa học; cũng như các nghiên cứu về ảnh hưởng của sự thay đổi cấu trúc tới hoạt tính của chúng.

            Trong nghiên cứu này, hướng tới việc tổng hợp các dẫn xuất mới của acetoxychavicol acetat bằng việc thêm một khung phenyl tại vị trí nối đôi cũng như thay đổi vị trí, số lượng các nhóm acetoxyl trên khung phenyl để đánh giá ảnh hưởng của hoạt tính tới cấu trúc nhằm tìm ra hợp chất mới có hoạt tính cao hơn.

Nguyên vật liệu

Hóa chất được cung cấp bởi các hãng Merck, Fisher, AK Scientific, hoặc P.A. Trung Quốc, được sử dụng không qua tinh chế. Sắc ký lớp mỏng thực hiện trên bản mỏng silica gel 60 GF₂₅₄ (Merck). Phổ cộng hưởng từ hạt nhân đo trên máy Bruker Avance 500 MHz với TMS làm chất nội chuẩn, phổ khối đo trên máy LTQ Orbitrap XL, Khoa Hóa học, Trường ĐH. Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc Gia Hà Nội. Kết quả thử hoạt tính gây độc tế bào được thực hiện tại khoa Dược, Đại học Rennes 1, CH Pháp.

Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp tổng hợp hóa học.

- Phương pháp chứng minh cấu trúc của các chất tổng hợp được bằng phổ cộng hưởng từ hạt nhân (¹H-NMR, ¹³C-NMR).

- Phương pháp thử hoạt tính gây độc tế bào.

Kết luận

            Đã tổng hợp được 06 hợp chất acetoxychavicol acetat mới bằng việc sử dụng chuỗi phản ứng đi từ các chất đầu là các acetophenon. Các chất tổng hợp được đã được thử nghiệm hoạt tính gây độc tế bào trên dòng tế bào ung thư vú và cho kết quả khả quan. Việc đưa thêm vòng phenyl cũng như việc thay đổi vị trí các nhóm thế acetat có khả năng làm tăng hoạt tính của họ chất này.