Nghiên cứu thành phần hóa học rễ sắn dây củ tròn (Pueraria candollei var. mirifica)

Tóm tắt

Sắn dây củ tròn có tên khoa học là Pueraria candollei var. mirifica (Airy Shaw & Suvat.) Niyomdham, thuộc họ Đậu - Leguminosae. Theo y học cổ truyền và các nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy sắn dây củ tròn có hoạt tính nội tiết nữ, có tác dụng chống lão hóa, chậm quá trình mãn kinh của phụ nữ, do vậy sắn dây củ tròn còn được gọi là sâm tố nữ. Gần đây loài sắn dây củ tròn đã được phát hiện ở một số tỉnh phía Bắc Việt Nam. Nhóm nghiên cứu của Trường Đại học Dược Hà Nội đã nghiên cứu đặc điểm thực vật, tác dụng tăng cường hoạt tính estrogen và độc tính cấp của rễ cây sắn dây củ tròn thu hái ở Bắc Giang. Bài báo này thông báo kết quả về thành phần hóa học của rễ cây sắn dây củ tròn thu hái ở Sơn La. Một hợp chất nhóm coumestan là (+)-tuberosin (1) cùng với bốn hợp chất isoflavon là genistein (2), daidzein (3), genistin (4) và daidzin (5) được phân lập và xác định cấu trúc bằng các phương pháp phổ khối lượng, phổ cộng hưởng từ hạt nhân và so sánh với các tài liệu tham khảo.

Nguyên liệu

Rễ sắn dây củ tròn được thu hái tại Sơn La vào tháng 11-12/2015 và được xác định tên khoa học là Pueraria candollei var. mirifica.

Phương  pháp nghiên cứu

- Chiết xuất và phân lập: Ngâm chiết lần lượt với n-hexan, ethyl acetat và MeOH. Phân tách các chất bằng sắc ký cột.

- Xác định cấu trúc các hợp chất phân lập được: Bằng phổ MS, ¹H-NMR, ¹³C-NMR.

Kết quả

Từ dịch chiết EtOAc và MeOH cuả rễ sắn dây củ tròn, các hợp chất gồm (+)-tuberosin (1), genistein (2), daidein (3), genistin (4) và daidzin (5) được phân lập và xác định cấu trúc. Các hợp chất này đã được phân lập từ loài sắn dây củ tròn Thái Lan và một số cây khác thuộc chi Pueraria. Nghiên cứu cho thấy thành phần hóa học của sắn dây củ tròn ở Việt Nam gồm các hợp chất isoflavon và coumestan là khá tương đồng với loài ở Thái Lan và phần nào giải thích cho hoạt tính tăng cường estrogen của loại dược liệu này.