Nghiên cứu chiết tách phân đoạn kháng oxy hóa từ quả me rừng (Phyllanthus emblica L., Euphorbiaceae) sử dụng nhựa hấp phụ lỗ lớn (Macroporous Seplite XDA 5)

Tóm tắt

Cây me rừng còn gọi là chùm ruột núi, du cam tử, ngưu cam tử, dư cam tử có tên khoa học là Phyllanthus emblica L., thuộc họ Thầu dầu - Euphorbiacea. Các nghiên cứu dược lý xác nhận me rừng có nhiều tác dụng như: kháng khuẩn, chống oxy hóa, ức chế tế bào ung thư, hạ mỡ máu, hạ huyết áp... Trên cơ sở các nghiên cứu đó, với mong muốn xây dựng được quy trình chiết xuất dễ dàng triển khai ở quy mô công nghiệp tạo bán thành phẩm an toàn, giàu hoạt tính chống oxy hóa ứng dụng trong công nghiệp dược, nghiên cứu này khảo sát các điều kiện chiết xuất quả me rừng với nước hoặc cồn thực phẩm, sau đó tách phân bố cao toàn phần bằng cột chứa nhựa hấp phụ lỗ lớn (Macroporous Seplite XDA-5) với hệ dung môi gradient nước - ethanol. Các phân đoạn được đánh giá hoạt tính chống oxy hóa dựa trên khả năng bẫy gốc tự do tạo bởi DPPH (1,1-diphenyl-2-picrylhydrazyl) và khả năng hoạt độ peroxydase máu người, để xác định phân đoạn giàu hoạt tính kháng oxy hóa.

Nguyên liệu

Quả me rừng (Phyllanthus emblica L.) được thu hái vào tháng 10/2016 tại vườn Quốc gia Yok Đôn, tỉnh Đắk Lắk.

Phương  pháp nghiên cứu

- Chiết xuất: Chiết hồi lưu với nước hoặc cồn thực phẩm.

- Tách phân đoạn từ cao chiết toàn phần bằng cột nhựa XDA-5 theo 4 giai đoạn.

- Xác định khả năng loại bỏ gốc tự do DPPH: Dựa trên khả năng bẫy các gốc tự do tạo bởi DPPH.

- Xác định hoạt tính kháng oxy hóa của các phân đoạn lên xúc tác enzym peroxidase máu người: Bằng phương pháp sử dụng xúc tác enzym peroxidase máu người.

Kết quả

Đã xây dựng phương pháp an toàn tách phân bố dịch cao chiết tổng thành các phân đoạn bằng cách hấp phụ - giải hấp trên cột nhựa hấp phụ macroporous Seplite XDA-5 với hệ dung môi nước - ethanol từ dịch cao chiết tổng me rừng với thông số hấp phụ: dịch nguyên liệu nước nồng độ 10% - 15%, tốc độ hấp phụ 2BV/giờ trong 90 phút; giải hấp bằng ethanol thực phẩm với nồng độ 30%, 70%, 95%, tốc độ giải hấp 4BV/giờ, mỗi nồng độ thể tích 3BV.

Ở quy mô 1kg/mẻ kết quả thử hoạt tính chống oxy hóa peroxydase cũng tương đối tốt, căn cứ trên sắc ký lớp mỏng, đề xuất phương án tách phân đoạn gộp 2 phân đoạn N1, N2 để giảm chi phí tách khi sản xuất như sau: Khi giải hấp, sử dụng dung dịch ethano l10% rửa giải để loại bỏ hết tạp trước, sau đó dùng dung dịch ethanol 60% để giải hấp các chất mang hoạt tính sau. Theo dự kiến hiệu suất của phân đoạn thu được có thể thấp hơn tổng 2 phân đoạn N1 và N2 cũ nhưng tác dụng sẽ tốt hơn do phân đoạn mới này không còn chứa các tạp không có tác dụng kháng oxy hóa. Cụ thể kết quả sẽ được khảo sát và trình bày trong các nghiên cứu tiếp theo.