Điều chế và thiết lập chuẩn gracillin từ thân rễ bảy lá một hoa (Paris polyphylla var. chinensis Smith)

Tóm tắt

Gracillin (GR) (diosgenin-3-O-β-_D-glucopyranosyl-(l→3)-[α-_L-rhamnopyranosyl-(l→2)]-β-_D-glucopyranosid) được phân lập từ thân rễ của thứ Paris polyphylla var. chinensis và Paris polyphylla var. yunnanensis. GR đã được chứng minh là có tác dụng gây apoptosis trong dòng tế bào bạch cầu của người (HL60) thông qua stress oxy hóa và ngừng chu kỳ tế bào của G1; gây độc tế bào đối với hầu hết các dòng tế bào GI₅₀, TGI và LC₅₀ ở mức micromolar, nhưng không có hoạt tính chống lại EKVX (ung thư phổi tế bào không nhỏ), HT29 (ung thư đại tràng), OVCAR‐5 (ung thư buồng trứng) và SN12C (ung thư thận). Ngoài ra, gracillin còn có tác dụng kháng ký sinh trùng Ichthyophthirius multifiliis ở nồng độ 4,5 mg/L.

Gracillin có trong thành phần của dược liệu bảy lá một hoa (Paris polyphylla var. chinensis Smith), một dược liệu được biết đến với các tác dụng dược lý như ức chế enzym tyrosinase và chống bệnh Leishmania, cầm máu trong bệnh chảy máu bất thường ở tử cung, kháng khuẩn, ức chế tổn thương ở dạ dày... đặc biệt là tác dụng chống ung thư và kháng khối u. Nhằm phục vụ công tác kiểm tra và đánh giá chất lượng dược liệu và các sản phẩm từ bảy lá một hoa tại Việt Nam, tiến hành điều chế và thiết lập chuẩn gracillin được phân lập từ thân rễ của cây bảy lá một hoa.

Nguyên liệu

Chất đối chiếu: Chất chuẩn gracillin của Shanghai yuanye Bio-Technology Co., Ltd., (China), số lô CFO227QC14, CAS number 19083-00-2, độ tinh khiết 99,8 %

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất, phân lập và xác định cấu trúc GR từ thân rễ bảy lá một hoa

- Thiết lập chất chuẩn dược điển Việt Nam

Kết luận

Nhóm nghiên cứu đã xây dựng được quy trình chiết xuất, phân lập và tinh chế GR có độ tinh khiết đạt 100,42 % bằng sắc ký cột. Sử dụng kỹ thuật HPLC với điều kiện đơn giản đã xây dựng được quy trình kiểm tra chất lượng GR. Quy trình này được thẩm định đáp ứng các yêu cầu về độ đặc hiệu, độ đúng, tính tuyến tính và độ chính xác.

Đã thiết lập được chất chuẩn gracillin (GR) theo quy định của hướng dẫn trong các dược điển và quy định của ASEAN. Hàm lượng chất chuẩn thiết lập được đạt 100,42 %, độ không đảm bảo đo mở rộng U = ± 0,54 % với hệ số phủ k = 2 ở mức tin cậy 95 %. Có thể sử dụng chất chuẩn thiết lập được trong kiểm nghiệm chất lượng của dược liệu bảy lá một hoa và các chế phẩm có chứa dược liệu này trên thị trường.