Các hợp chất alcaloid phân lập từ cành và lá cây thâu lĩnh (Alphonsea tonkinensis A.DC. - Annonaceae)

Tóm tắt

Cây thâu lĩnh (tên gọi khác là an phong Bắc Bộ) có tên khoa học là Alphonsea tonkinensis A.DC., thuộc chi thâu lĩnh (Alphonsea), họ Na (Annonaceae). Thâu lĩnh thuộc cây gỗ nhỏ, cao 7 - 8 m, nhánh mảnh. Lá mỏng có phiến thon, dài 10 - 13 cm, cuống lá dài 3 - 4 mm. Hoa màu vàng, đối diện với lá, cánh hoa hơi nhọn, có túi ở đáy. Trái xoan, hơi có eo, hạt nhiều. Theo một số nghiên cứu trên thế giới, dịch chiết tổng của một số cây thuộc chi này có tác dụng chống ung thư, chống oxi hóa, kháng viêm với thành phần hóa học gồm: Alcaloid, steroid, lignan, sesquiterpen và monoterpen. Tuy nhiên, hiện chỉ có một nghiên cứu hóa học của loài này về thành phần tinh dầu của nhóm tác giả Nguyễn Viết Hùng. Trong bài báo này, công bố kết quả nghiên cứu về thành phần hóa học, đặc biệt là các alcaloid phân lập được từ cây thâu lĩnh (Alphonsea tonkinensis A.DC.) thu mẫu ở tỉnh Quảng Trị.

       Đối tượng nghiên cứu

Cành và lá của cây thâu lĩnh được thu hái tại huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị vào tháng 7 năm 2017 được TS. Vũ Tiến Chính thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam giám định tên khoa học là Alphonsea tonkinensis A.DC., họ Na (Annonaceae). Mẫu tiêu bản được lưu tại Khoa Dược, Trường Đại học Y Dược, Đại học Huế.

       Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp tách chiết, phân lập

- Xác định cấu trúc hóa học các hợp chất

- Chiết xuất và phân lập các alcaloid

       Kết luận

Bằng các phương pháp sắc ký kết hợp với các phương pháp phổ, 5 alcaloid gồm liriodenin (1), N-trans-feruloyltyramin (2), pseudopalmatin (3), 8-oxopseudopalmatin (4) và pseudocolumbamin (5) được phân lập từ cành và lá cây thâu lĩnh (Alphonsea tonkinensis A.DC.) thu hái ở tỉnh Quảng Trị. Tất cả 5 alkaloid này lần đầu tiên công bố phân lập từ loài Alphonsea tonkinensis A.DC.