Phân lập, xác định cấu trúc và đánh giá hoạt tính ức chế acetylcholinesterase của các hợp chất từ loài Hippeastrum reticulatum (L'Hér.) Herb.

Tóm tắt

Hippeastrum Herb. là một chi lớn trong họ Amaryllidaceae với khoảng 90 loài đã được ghi nhận. Chi này đã được các nhà khoa học trên thế giới quan tâm nghiên cứu trong thời gian gần đây với nhiều công bố cho thấy nhiều loài trong chi cũng như các hợp chất được phân lập có các hoạt tính sinh học quý như kháng khuẩn, kháng virus, kháng ký sinh trùng, kháng ung thư và đặc biệt là tác dụng ức chế acetylcholinesterase (AChE). Ở Việt Nam, chi Hippeastrum có 2 loài đã được ghi nhận là H. equestre Herb. và H. reticulatum (L'Hér.) Herb.. Tuy nhiên, cho đến nay ở Việt Nam các nghiên cứu về chi này còn rất sơ lược. Đặc biệt, vẫn chưa có công bố nào về thành phần hóa học của loài Hippeastrum reticulatum. Bài báo này công bố kết quả nghiên cứu về thành phần hóa học và tác dụng ức chế AChE của các hợp chất phân lập được từ cây Hippeastrum reticulatum thu mẫu ở tỉnh Thừa Thiên Huế.

Nguyên liệu

Phần thân hành của cây Hippeastrum reticulatum được thu tại tỉnh Thừa Thiên Huế vào tháng 5/2018. Mẫu được giám định bởi TS. Vũ Tiến Chính (Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam). Tiêu bản mẫu được ký hiệu TTH-01 và lưu tại Khoa Dược, Trường Đại học Y Dược Huế.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất và phân lập

- Phương pháp đánh giá hoạt tính ức chế AchE: Xác định hoạt tính ức chế AChE bằng phương pháp đo quang dựa trên nguyên tắc của Ellman

Kết luận

Từ thân hành cây Hippeastrum reticulatum, 5 hợp chất gồm 2,3-cis-guibourtinidol (1), 8-C-methylkaempferol (2), cycasinden (3), trans-dihydronarciclasin (4), narciprimin (5) đã được phân lập và xác định cấu trúc. Các hợp chất đã được đánh giá hoạt tính ức chế AChE, trong đó hợp chất narciprimin (5) thể hiện hoạt tính tốt nhất với giá trị IC₅₀ là 29,1 µg/mL.