So sánh phương pháp phân tích thứ bậc (AHP) và tỷ số tần suất (FR) trong đánh giá tính nhạy cảm với trượt lở đất. Trường hợp nghiên cứu tại huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái

Tóm tắt

Trượt lở đất là một trong những tai biến thiên nhiên thường xuyên xảy ra ở miền núi phía Bắc Việt Nam. Nghiên cứu này nhằm so sánh hiệu quả của phương pháp phân tích thứ bậc (AHP) và mô hình tỷ số tần suất (FR) với sự hỗ trợ của hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong lập bản đồ tính nhạy cảm với trượt lở đất. Khu vực nghiên cứu huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái là địa phương có tần suất xảy ra trượt lở cao hằng năm. Mười yếu tố được sử dụng trong mô hình làm các biến bao gồm bản đồ thạch học, độ dốc, hướng sườn, độ cong địa hình, độ lõm địa hình, chỉ số độ ẩm địa hình, khoảng cách đến đứt gãy, khoảng cách đến sông suối, khoảng cách đến giao thông, dữ liệu lớp phủ. Nghiên cứu sử dụng báo cáo thống kê trượt lở đất bao gồm 211 điểm trượt lở cho mô hình tỷ số tần suất, bên cạnh đó phương pháp so sánh từng cặp thông qua ý kiến chuyên gia được sử dụng để xây dựng trọng số cho phương pháp AHP. Kết quả đưa ra bản đồ nhạy cảm trượt lở đất với 5 cấp độ: rất thấp, thấp, vừa phải, cao, rất cao. Nghiên cứu sử dụng diện tích dưới đường cong (AUC) để đánh giá hiệu quả của cả hai mô hình. Kết quả nghiên cứu cho thấy ngoài sự tương đồng giữa bản đồ nhạy cảm trượt lở đất đối với các vị trí trượt lở đất đã xảy ra trong quá khứ thì mô hình sử dụng phương pháp tỷ số tần suất cho hiệu suất tốt phương pháp phân tích thứ bậc là 4,7%.