Quá trình hình thành cộng đồng dân cư, tổ chức và quản lý xã hội Nam Bộ: những thuận lợi và thách thức trong quá trình hội nhập ở Nam Bộ

Tóm tắt

Nam Bộ nằm ở vị trí giao thoa của các nền văn hóa. Qúa trình lịch sử tộc người cũng như quá trình giao lưu văn hóa diễn ra ở đây rất đa dạng và phong phú, nhưng đồng thời cũng vô cùng phức tạp. Nam Bộ cũng là nơi có nhiều thành phần tộc người sinh sống. Sự đa dạng về thành phần tộc người dẫn đến sự đa dạng về văn hóa, phản ánh một bức tranh đa gam màu về các khía cạnh của đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của cư dân Nam Bộ. Qúa trình hình thành cộng đồng dân cư tổ chức và quản lý xã hội ở Nam Bộ gắn liền với quá trình khai hoang lập làng, xác lập chủ quyển, mở rộng chủ quyền, thực thi chủ quyền và bảo vệ chủ quyền của các cộng đồng dân cư nơi đây. Các tộc người ở Nam Bộ có mặt trên vùng đất này vào các thời điểm khác nhau, nhưng đều có những đóng góp vào quá trình xây dựng và phát triển vùng đất đầy tiềm năng, hình thành nên nền “văn minh sông nước”, ”văn minh miệt vườn”. Tuy nhiên, mỗi tộc người lại có truyền thống văn hóa riêng làm cho bức tranh văn hóa vùng đất này thêm đa dạng. Qúa trình hình thành cộng đồng dân cư, tổ chức xã hội và quản lý xã hội ở Nam Bộ, tuy có những nét chung, nhưng cũng mang đậm nét văn hóa truyền thống của từng tộc người. Trong bối cảnh hiện nay, khi hội nhập và phát triển như là mục tiêu nhưng cũng là động lực của phát triển thì những nét văn hóa truyền thống của mỗi tộc người bên cạnh những thuận lợi cần được phát huy, đồng thời cũng cần chỉ ra những hạn chế để có khắc phục hướng tới phát triển tốt hơn. Do đó, nhận thức khoa học về quá trình hình thành, phát triển của vùng đất Nam Bộ một cách khoa học và khách quan sẽ góp phần duy trì và củng cố khối đoàn kết toàn dân tộc nhằm phục vụ sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước ta ngày càng giàu đẹp hơn. Bài viết của chúng tôi, trên cơ sở kế thừa những kết quả nghiên cứu của các nhà nghiên cứu đi trước và những tư liệu điền dã tại các địa phương Nam Bộ trong những năm gần đây, trình bày về quá trình hình thành cộng đồng dân cư, tổ chức và quản lý xã hội Nam Bộ trong lịch sử cũn như hiện tại. Đồng thời, chỉ ra những thuận lợi và những thách thức của truyền thống văn hóa (mà ở đây là tổ chức xã hội truyền thống) trong quá trình hội nhập hiện nay ở Nam Bộ.