Sự biến đổi âm chính trong các vần có âm cuối của thổ ngữ Sơn Tịnh - Quảng Ngãi

Tóm tắt

Bài viết trình bày một vấn đề liên quan đến phương ngữ, đó là sự biến đổi của âm chính trong các vần có âm cuối của thổ ngữ Sơn Tịnh-Quảng Ngãi. Chúng tôi gọi đây là thổ ngữ vì ngữ âm nơi đây có một số khác biệt so với tiếng Quảng Ngãi. Trong thổ ngữ Sơn Tịnh, cùng một âm chính nhưng khi kết hợp với âm cuối khác nhau sẽ có những biến đổi ngữ âm khác nhau. Người ta nói rằng ngữ âm của các thổ ngữ dọc duyên hải Nam Trung Bộ hết sức phức tạp nhưng thật ra chúng đều biến đổi có tính quy luật, tiêu biểu ở đây là thổ ngữ Sơn Tịnh-Quảng Ngãi. Hệ quả của việc biến đổi ngữ âm này là làm mất hẳn âm chính [ə̆] ( chữ viết là “â”) trong tiếng Sơn Tịnh, đồng thời xuất hiện hàng loạt các từ đồng âm và làm cho số lượng vần phức trong tiếng Sơn Tịnh giảm chỉ còn một nửa so với tiếng Việt toàn dân