Các vấn đề về môi trường nước dưới đất khu vực bán Đảo Cà Mau
Tóm tắt
Nước dưới đất là một nguồn tài nguyên quan trọng của các tỉnh thuộc khu vực bán đảo Cà Mau. Nước được cung cấp cho các lĩnh vực dân sinh, công nghiệp, nông nghiệp, nuôi trồng thủy hải sản. Đặc biệt, tại khu vực này nguồn nước mặt phần lớn đã bị ô nhiễm, muốn sử dụng được phải thông qua xử lý, chính vì vậy nước dưới đất trở thành nguồn cung cấp chính. Dưới áp lực của sự phát triển kinh tế xã hội, sự gia tăng dân số, tốc độ đô thị hóa của khu vực, nguồn tài nguyên nước đang chịu nhiều áp lực lớn về khai thác và sử dụng, lưu lượng khai thác hàng năm lớn hơn lượng bổ cập ở hầu hết các tầng chứa nước dưới đất, mực nước dưới đất đang hạ thấp dần hàng năm. Theo thống kê từ năm 2000 đến năm 2010 mực nước dưới đất hạ từ -0m đến -14m (có những nơi mực nước hạ thấp đến -28m bên dưới mực nước biển) các tầng chứa nước qp2-3, qp1 trong khu vực có độ hạ thấp lớn nhất tại các tỉnh Bạc Liêu và Sóc Trăng. Lưu lượng khai thác nước dưới đất trong khu vực tăng từ 159.914 đến 931.944 m3 /ngày, lượng bổ cập giảm từ 526.121 xuống còn 185.004 m3 /ngày. Mặc khác, chất lượng nước dưới đất đang suy giảm cả về trữ lượng và chất lượng dưới tác động biến đổi khí hậu và hoạt động khai thác. Bài báo này sử dụng chuỗi chỉ số DPSIR để đánh giá mối quan hệ nhân quả của các yếu tố tác động đến môi trường nước dưới đất trong khu vực, từ đó đề xuất các giải pháp thích ứng dưới các tác động này. Kết hợp sử dụng các chỉ số đánh giá môi trường nước dưới đất để định lượng các tác động gây suy thoái nguồn nước dưới đất, kết quả chỉ ra rằng: nguồn nước sử dụng chủ yếu ở bán đảo Cà Mau là nước dưới đất (85,74%), lượng nước dưới đất có thể tái tạo trên đầu người còn rất thấp (80,06 l/ngày/người), lượng nước thất thoát ra khỏi hệ thống tầng chứa nước lớn hơn nhiều so với lượng bổ cập (141,02%), tuy nhiên lượng nước khai thác phục vụ cho sinh hoạt còn trong giới hạn cho phép của tầng chứa nước (8,71%). Thông qua các chỉ số cho thấy lượng nước dưới đất khu vực bán đảo Cà Mau bị suy giảm nhưng vẫn còn trong giới hạn an toàn. Kết quả bài báo này giúp cho các nhà quản lý, qui hoạch và sử dụng tài nguyên nước dưới đất có cái nhìn trực quan hơn về môi trường nước dưới đất bán đảo Cà Mau.