Xây dựng phả hệ văn bản Ngôn chí thi tập của Phùng Khắc Khoan bằng phần mềm Paup v4.0

Tóm tắt

Tình trạng thiếu thống nhất giữa tám văn bản chép thơ Ngôn chí thi tập của Phùng Khắc Khoan (gồm VHv. 1951, VHv. 1442, VHb. 264, A. 555, A. 1364, A. 431, VHv. 2163 và R 7) cùng với  sự khuyết thiếu thông tin sao chép đã cản trở quá trình xây dựng một sơ đồ truyền bản của các văn bản. Câu hỏi đặt ra là: Nếu chỉ dựa trên những văn bản hiện tồn, liệu có thể xây dựng được một sơ đồ phả hệ biểu thị mối quan hệ giữa các dị bản của Ngôn chí thi tập không? Cơ sở lí luận ngành Phê bình văn bản học (textual criticism) cụ thể là trường phái Tân phả hệ văn bản (New-Stemmatics) cùng với sự hỗ trợ của phần mềm PAUP giúp chúng tôi trả lời câu hỏi này. Phần mềm PAUP V4.0 (Swofford, 2002) được dùng để phân tích khoảng cách sai khác dị văn giữa các dị bản và xây dựng cây phả hệ văn bản theo phương pháp Maximum Parsimony (MP). Cụ thể, 8 văn bản Ngôn chí thi tập chia thành 4 nhóm, nhóm 1 gồm VHv. 1442, A. 555 và VHv. 2163, nhóm 2 gồm VHb. 264 và A. 431, nhóm 3 gồm A. 1364 và R 7, nhóm 4 (nhóm đặc biệt chỉ có 1 văn bản) gồm VHv. 1951. Căn cứ vào sơ đồ phả hệ, khoảng cách sai khác dị văn, độ khả tín của văn bản chúng tôi lựa chọn được 3 bản sẽ tham gia vào công tác hiệu khám văn bản là VHv. 1951, A. 1364 và VHv. 1442.