NGHIÊN CỨU MỐI QUAN HỆ GIỮA HOẠT TÍNH ỨC CHẾ GỐC TỰ DO

Tóm tắt

NO là một gốc tự do kém bền và có hoạt tính sinh học cao. Trong cơ thể, NO đóng vai trò quan trọng như là tác nhân góp phần điều hòa huyết áp, là yếu tố gây giãn mạch nội sinh; có vai trò dẫn truyền thần kinh, điều hòa cảm nhận đau, điều khiển quá trình tư duy và trí nhớ; có khả năng giết chết các mầm bệnh và tế bào ung thư. Tuy nhiên, khi lượng NO lớn sẽ gây ra nội độc tố đối với cơ thể và dẫn đến một số bệnh nghiêm trọng như: ung thư, tiểu đường, bệnh tim mạch,….. Theo y học cổ truyền Việt Nam, cúc hoa trắng (Chrysanthemum sinense Sabine.) được dùng điều trị các bệnh như thấp khớp và kháng viêm. Trong quá trình nghiên cứu tìm kiếm những cây thuốc Việt Nam có khả năng chống oxi hóa, chúng tôi đã phát hiện cao methanol từ cúc hoa trắng có họat tính ức chế gốc tự do NO với giá trị IC₅₀ là 142.8 μg/mL. Từ cao methanol, chúng tôi đã cô lập được 28 hợp chất, bao gồm 15 flavonoid, 7 dẫn xuất của acid caffeoylquinic, và 6 dẫn xuất đơn giản của phenol. Tất cả các hợp chất cô lập được thử họat tính ức chế NO, trong đó có 9 chất có hoạt tính với IC₅₀ trong khoảng từ 29.4 đến 100 μM. Nghiên cứu mối quan hệ giữa hoạt tính  - cấu trúc các chất này cho thấy số lượng và vị trí của các nhóm OH trên vòng B của nhóm flavonoid đóng vai trò quan trọng, trong khi đó ester methyl của acid dicaffeoylquinic lại làm tăng hoạt tính ức chế NO của nhóm này.