NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA TRƯỜNG PHÁI NGÔN NGỮ HỌC MÔ TẢ MĨ VÀO NGHIÊN CỨU TIẾNG VIỆT: MỘT CÁI NHÌN ĐƯƠNG ĐẠI

Tóm tắt

Bài viết này nghiên cứu những đóng góp của trường phái ngôn ngữ học mô tả của Mĩ ở những năm giữa thế kỉ 20 vào nghiên cứu về tiếng Việt. Hai chuyên khảo quan trọng nhất về ngữ pháp tiếng Việt của hai nhà ngữ pháp mô tả/cấu trúc hàng đầu người Mĩ được chọn ra để nghiên cứu: Studies in Vietnamese (Annamese) Grammar (Nghiên cứu về ngữ pháp tiếng Việt) của học giả Murray B. Emeneau và A Vietnamese Reference Grammar (Ngữ pháp tham khảo tiếng Việt) của học giả Laurence C. Thompson. Rõ ràng là trong số các học giả nước ngoài nghiên cứu tiếng Việt, Emeneau và Thompson đã có những đóng góp đáng kể nhất vào nghiên cứu ngữ pháp tiếng Việt. Cả hai ông đều có chung một điểm quan trọng trong việc tìm cách phân tích tiếng Việt trên cơ sở từ bên trong tiếng Việt, cố gắng tránh càng nhiều càng tốt bất kì sự lệch lạc nào từ các khái niệm ngữ pháp Ấn-Âu; và do đó đã tạo ra các kết quả tốt và đáng tin cậy. Công trình mô tả của hai ông về ngữ pháp tiếng Việt rất chi tiết và có hệ thống; đáp ứng được hầu hết các tiêu chí của một công trình ngữ pháp chuẩn mực: tỉ mỉ, toàn diện, mạch lạc, chính xác, và tao nhã. Cùng với các công trình nghiên cứu về ngữ pháp tiếng Việt của các nhà ngữ pháp khác, cả người Việt Nam và người nước ngoài, công trình ngữ pháp của Emeneau và Thompson đã làm phong phú cách nhìn của chúng ta về ngôn ngữ, mở rộng sự hiểu biết của chúng ta về một trong những cách tiếp cận hiệu quả nhất đối với việc nghiên cứu ngữ pháp tiếng Việt.