Thuật ngữ tiếng Việt trong nền giáo dục khoa học nước ta

Tóm tắt

Thuật ngữ tiếng Việt hiện đại phôi thai hình thành và phát triển đến nay đã tròn một thế kỉ. Thuật ngữ tiếng Việt là một bộ phận phát triển nhanh chóng, nhạy bén của hệ thống từ vựng ngữ nghĩa tiếng Việt đồng thời là một công cụ, một sản phẩm, thành tựu của tư duy sáng tạo trong khoa học công nghệ, trong giáo dục đào tạo, trong văn hóa tri thức Việt Nam thời đại mới. Bộ  phận thuật ngữ (TN) khởi đầu có thể thấy xuất hiện trên báo chí quốc ngữ, trên một số công trình khảo cứu dịch thuật định hình bằng văn tự  quốc ngữ  La tinh hóa cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Dấu ấn rõ nét nhất là những thuật ngữ xuất hiện trong văn bản giáo khoa của Đông Kinh nghĩa thục (1907). Nối tiếp bộ phận TN này là những TN xuất hiện ngày càng nhiều trong các bài dịch, bài giới thiệu chuyên môn khoa học trên Đông Dương tạp chí  (1913 - 1917) và Nam Phong tạp chí (1917 - 1932). Đến đầu những năm 40  của thế kỉ cho đến Cách mạng Tháng Tám, công trình đáng chú ý và thực sự  có vai trò đánh dấu mốc hình thành TN tiếng Việt với chữ quốc ngữ La tinh hóa là cuốn Danh từ khoa học (toán, lí, hóa, cơ, thiên văn) của Hoàng Xuân Hãn.