Vì sao 'cái khiến cho' và 'cái phải là'(1) thống nhất với nhau? (từ cách Chu Hy giải quyết vấn đề tồn tại và giá trị xem xét sự giao nhau và khác nhau của triết học đông - tây)

Tóm tắt

Trong triết học Chu Hy, các khái niệm "cái khiến cho" và "cái phải là" vừa có sự khác biệt, vừa có sự thống nhất với nhau. Để luận chứng sự thống nhất giữa "cái khiến cho" và "cái phải là", một mặt tác giả đã trình bày các cách giải thích khác nhau hiện nay về khái niệm "Lý" trong triết học Chu Hy cũng như cách sử dụng nó. Mặt khác, tác giả phân tích cách giải thích và sử dụng Lý của Chu Hy. Cụ thể, Lý của Chu Tử có một số cách giải thích và hàm nghĩa sau: 1/ Là "cái khiến cho"; 2/ Là "cái phải là"; 3/ Là "lý tự nhiên"; 4/ Là "lý của sinh" hoặc "sinh sinh chi lý"; 5/ Là "tính lý"; 6/ Là cái "khiến cho nó như thế"; 7/ Là "đạo lý"