Triết học và tôn giáo là hai hình thái ý thức xã hội mang tính đa dạng, phức tạp xét về mọi phương diện: nguồn gốc hình thành, nội dung hàm chứa, đối tượng phản ánh, phương thức biểu đạt, phương pháp tiếp cận, chức năng xã hội, hình thái biểu hiện và lịch sử phát triển. Để hiểu mối quan hệ giữa hai hình thái ý thức xã hội này, bài viết bắt đầu bằng việc phân tích quan hệ giữa thế giới quan thần thoại, thế giới quan tôn giáo và thế giới quan triết học. Xuất phát từ đó, bài viết xem xét mối quan hệ này qua các giai đoạn lịch sử khác nhau từ Cổ - Trung đại đến thế kỷ XX.
