Về tam đoạn luận biện chứng trong logic học Aristotle

Tóm tắt

Tác giả bài viết quan tâm đề cập đến entimema - một thủ pháp thuyết phục trong nghệ thuật hùng biện - được định nghĩa như là tam đoạn luận dựa trên xác suất và tam đoạn luận dựa trên ký hiệu trong các tác phẩm “Nghệ thuật tranh luận”, “Tu từ học” và “Phân tích học thứ nhất” của Aristotle. Tam đoạn luận dựa trên ký hiệu là suy luận về tính vốn có của đối tượng một tính chất nào đó trên cơ sở một tính chất khác cùng vốn có của đối tượng đó - mà sự xuất hiện hay tồn tại của tính chất thứ hai luôn kèm theo sự xuất hiện hay tồn tại của tính chất đầu. Bên cạnh đó là tam đoạn luận dựa trên xác suất, trong đó xác suất, theo Aristotle, là các ý kiến gần chân lý, các ý kiến về các sự kiện diễn ra không phải luôn luôn mà trong đa số các trường hợp. Mục đích xây dựng các entimema dựa trên xác suất của Aristotle là muốn đề xuất một số nguyên tắc, phương pháp chung cho nhận thức bản chất sự vật dựa trên các thuộc tính ngẫu nhiên của nó.