DI SẢN THEN CỦA CÁC DÂN TỘC TÀY, NÙNG, THÁI Ở VIỆT NAM

Tóm tắt

Then là một hình thức sinh hoạt văn hóa gắn với các nghi lễ tín ngưỡng, tâm linh - một dạng văn hoá phi vật thể mà các nhà khoa học thường gọi là Shamanism. Sinh hoạt Then của các dân tộc Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam bắt nguồn từ niềm tin “vạn vật có linh hồn” - tinh thần cơ bản của tín ngưỡng Vạn vật hữu linh (Animism). Đó là một tín ngưỡng mà trong thời kỳ khoa học còn chưa phát triển, một số dân tộc trên thế giới đã dùng làm chỗ dựa để giải thích và ứng xử với các hiện tượng, sự vật, sự việc diễn ra trong thiên nhiên, trong cuộc sống. Đồng bào Tày, Nùng, Thái sử dụng các nghi lễ Then, trong đó có trình diễn các làn điệu đàn, hát, múa theo phong cách đặc trưng của Then để cầu mong các đấng thần linh, tổ tiên giúp đỡ, nhằm giải quyết những khó khăn, rủi ro gặp phải (ốm đau, tai nạn, hiếm muộn con cái…), hoặc cầu xin đạt được những mong ước cho một cuộc sống tốt đẹp hơn (cầu sống lâu, cầu may mắn…). Trải qua nhiều thời đại, nhiều biến cố trong lịch sử, cho đến nay sức sống của Then đã cho thấy nó là tài sản tinh thần không thể thiếu, là di sản văn hóa phi vật thể vô giá của đồng bào Tày, Nùng, Thái. Nó đầy đủ giá trị về lịch sử, văn hóa và khoa học, không chỉ xứng đáng ở tầm di sản văn hóa cấp quốc gia mà còn xứng đáng được ghi nhận, tôn vinh là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.